Czytanie, jako forma relaksu czy skupionej pracy umysłowej, łączy pokolenia, podczas gdy internet i ekrany smartfonów przedkładane są nad tradycyjne książki. Pewne przekonania dotyczące tego hobby powstały jednak na gruncie mitów, niepotwierdzonym doświadczeniem badawczym lub naukowym. Jeden z nich głosi, że czytanie w ciemności szkodzi oczom. Czy okaże się prawdziwy, czy też będzie to jedynie basniowa opowieść?
Czytanie w ciemności – mit, czy fakt?
Kiedy jako dzieci zasłuchiwaliśmy się w emocjonujące strony „Tajemniczego Ogrodu” Frances Hodgson Burnett pod kołdrą, latarka w dłoni, wielu z nas słyszało od rodziców ostrzeżenie, że takie czytanie zniszczy nasz wzrok. Czy mamy powód, aby podważać ten rodzicielski nakaz?
Naukowcy mówią, że…nie bardzo. Czytanie w ciemności może powodować objawy nieprzyjemne i irytujące, takie jak zmęczenie oczu, ból głowy czy problemy z koncentracją, ale nie jest odpowiedzialne za trwałe uszkodzenie wzroku. Co więcej, te objawy znikają krótko po zaprzestaniu czytania w ciemności.
Dla wielu, to może być zaskakujące odkrycie. Przez lata wierzono, że czytanie w niewystarczająco doświetlonym pomieszczeniu szkodzi oczom. Teraz jednak, nauka mówi inaczej.
Fizjologia oka a czytanie w ciemności
Zrozumienie tego, dlaczego czytanie w ciemności nie prowadzi do trwałego uszkodzenia wzroku, wymaga zrozumienia podstawowych zasad fizjologii oka. Głównymi częściami oka zaangażowanymi w proces widzenia są rogówka, soczewka, siatkówka i mięsień rzęskowy. Kiedy czytamy, mięsień rzęskowy reguluje kształt soczewki w celu dostosowania ostrości obrazu.
Czytanie przy słabym oświetleniu powoduje, że mięsień pracuje ciężej, aby dostosować się do warunków oświetleniowych, co może skutkować objawami zmęczenia oczu. Nie prowadzi jednak do trwałych uszkodzeń.
Długotrwałe skutki czytania w ciemności
Biorąc pod uwagę, że przemęczenie oczu nie prowadzi do trwałego uszkodzenia wzroku, można się zastanawiać, czy są jakiekolwiek długotrwałe skutki na nasze oczy od czytania w ciemności.
To prawda, że przeciążenie oczu może prowadzić do krótkotrwałych skutków, takich jak ból głowy, zwiększone przekrwienie oczu i problemy z koncentracją. Jeśli towarzyszą one codziennemu czytaniu w ciemności, warto zainwestować w lepsze oświetlenie. Nie ma jednak dowodów na to, że spowodują one długotrwałe skutki.
Oczywiście, istnieją inne czynniki które mogą wpływać na nasz wzrok przy czytaniu, jak na przykład nieprawidłowe odległości czytania, przewlekłe schorzenia oczu czy też niekorygowane wady wzroku. Lektura w słabym oświetleniu nic jednak do tego nie ma.
Jak czytać w bezpieczny sposób?
Podczas czytania, czy to „Pamiętników” Jan Chryzostoma Paska, czy instrukcji składania mebli, przestrzeganie odpowiednich zasad ochrony wzroku może pomóc w uniknięciu nieprzyjemnych objawów spowodowanych nadmiernym wysiłkiem oczu.
- Używaj odpowiedniego oświetlenia – choć czytanie w ciemności nie uszkodzi oczu, może powodować ich zmęczenie. Jasnaweświetlenie to prosty sposób na uniknięcie tego problemu.
- Przerwy – ciało ludzkie nie jest stworzone do niekończącej się skupionej pracy. Regularne przerwy (około co 20 minut) na zrelaksowanie oczu (poprzez spojrzenie na coś odległego na minutę) mogą pomóc w podtrzymaniu komfortu oczu podczas długich sesji czytania.
- Odpowiednia odległość – podobnie jak przy używaniu komputera, czytanie zbyt blisko może powodować nadmierny wysiłek oczu. Zachowanie odpowiedniej odległości (ok. 40-50 cm) między oczami a materiałem do czytania pomaga uniknąć problemów.
Czytanie to cudowne hobby, które warto pielęgnować. Nie daj się złapać w sidła mitów i kontynuuj swoją przygodę z literaturą, niezależnie od okoliczności. Pamiętaj jednak o podstawowych zasadach higieny pracy wzrokiem. Bezpieczeństwo twoich oczu jest najważniejsze!
